چاپ

اسم چاپ از واژه مغولی «چهاپ» به معنای فشردن سطحی بر سطح دیگر، گرفته شده است.

فرآیند چاپ هر گونه متن و تصویر روی کاغذ، پارچه، فلز، شیشه و… را انجام می دهند. مانند:

• چاپ کتاب
• چاپ روی انواع لوازم التحریر
• پارچه ها و لباس های چاپی
• محصولات تبلیغاتی
• بسته بندی ها
• برچسب ها

بخش بزرگی از صنعت پرکاربرد چاپ، مربوط به چاپ صنعتی و چاپ سفارشی برای شرکت ها و کمپانی ها است.

هرگونه روش چاپ که مربوط به فرآیند تولید یک محصول است، چاپ صنعتی نام دارد.

چاپ سفارشی نیز شامل چاپ برای رسانه های تبلیغاتی، نشریات، بروشورهای اطلاع رسانی، کتابچه های راهنمای کارکنان، تقویم های سفارشی، نامه ها، سربرگ ها و… است.

 انواع چاپ به شرح زیر است:

1- چاپ برجسته: در این نوع چاپ، حروف و طرح‌ها بر روی موادی مانند کاغذ، کارتن و چوب با استفاده از پلاک‌های چاپ برجسته و یا لترپرس چاپ می‌شوند.

2- چاپ صاف (افست): در چاپ صاف یا افست، صفحات چاپی با استفاده از پلاک‌های چاپ صاف، روی ورق‌های فلزی چاپ می‌شوند.

3- چاپ گود: در چاپ گود، حروف و طرح‌ها بر روی موادی مانند کاغذ، کارتن و چوب با استفاده از پلاک‌های چاپ گود، چاپ می‌شوند.

4- چاپ سیلک اسکرین: در این نوع چاپ، حروف و طرح‌ها بر روی موادی مانند پارچه، پلاستیک و شیشه با استفاده از صفحات سیلک اسکرین چاپ می‌شوند.

5- چاپ غیر تماسی: در این نوع چاپ، حروف و طرح‌ها بر روی سطح چاپ شونده با استفاده از لیزر و یا جوهر الکترونیکی چاپ می‌شوند.

6- چاپ دیجیتال: در چاپ دیجیتال، محتوای چاپی به صورت دیجیتالی، با استفاده از پرینتر‌های دیجیتال، بر روی سطح چاپ شونده چاپ می‌شود.

7- چاپ هلیوگرافی: در چاپ هلیوگرافی، حروف و طرح‌ها بر روی سطح چاپ شونده با استفاده از نور خورشید و یا نور لیزر چاپ می‌شوند.

8- چاپ فلکسوگرافی: در این نوع چاپ، حروف و طرح‌ها بر روی موادی مانند فویل و پلاستیک با استفاده از پلاک‌های فلکسوگرافی چاپ می‌شوند.

9- چاپ سیلک اسکرین یا سری گرافی: در این نوع چاپ، حروف و طرح‌ها بر روی موادی مانند پارچه، پلاستیک و شیشه با استفاده از صفحات سیلک اسکرین چاپ می‌شوند.

10- چاپ سه بعدی: در چاپ سه بعدی، محتوای چاپی به صورت سه بعدی و با استفاده از فناوری های چاپ سه بعدی چاپ می‌شود. در این نوع چاپ، اشیا و محصولات سه بعدی مانند ابزارهای پزشکی، قطعات صنعتی و حتی تزئینات خانگی چاپ می‌شوند.

چاپ مستقیم

در روش چاپ مستقیم، سطح چاپ مستقیماً با فرم چاپ (مجموعه حروف، کلیشه و گراور) تماس پیدا می کند. این روش شامل چاپ برجسته، چاپ گود، چاپ سیلک اسکرین و چاپ فتواستنسیل است.

برای انجام چاپ برجسته و گود، ابتدا برای اصل خبر فیلم تهیه می شود و روی آن فرم چاپی به صورت پوزتیو و ناخوانا تهیه می شود. سپس با استفاده از فرم تهیه شده، کار چاپ شده به صورت خوانا به دست می آید.

روش چاپ برجسته شامل لترپرس با استفاده از کلیشه، گراور، طلاکوب و نایلوپرینت و چاپ برجسته با استفاده از کلیشه های الستیکی و ژلاتینی با روش فلکسو است. روش چاپ گود شامل چاپ گود دستی با استفاده از تکه چوب یا تیغه و چاپ گود مکانیکی با استفاده از روش هلیوگراور است.

برای چاپ سیلک اسکرین، از یک فرم چاپی به نام شابلون یا قالب استفاده می شود و تصویر با استفاده از توری به کاغذ منتقل می شود. این روش شامل چاپ توری، چاپ شابلونی و چاپ غربالی نیز نامیده می شود.

روش چاپ فتواستنسیل مشابه با چاپ اسکرین است و مرکب از روزنه های استنسیل مستقیماً به سطح چاپ شونده (کاغذ) منتقل می شود.

با توجه به اینکه در روش چاپ مستقیم، سطح چاپ مستقیماً با فرم چاپ تماس پیدا می کند، برای گرفتن چاپ خوانا و دقیق، فرم چاپ باید به دقت تهیه شود و باید از مواد با کیفیت استفاده شود.

 چاپ غیر مستقیم

در روش چاپ غیر مستقیم، سطح چاپشونده (کاغذ) با فرم چاپ تماس ندارد و مراحل کار به این صورت است که نخست فرم مرکبی تهیه می‌شود. سپس، عامل واسطه‌ای تصاویر مرکبی شده فرم را دریافت کرده و در مرحله پایانی، سطح چاپشونده تصاویر را از عامل واسطه دریافت می‌کند، مانند چاپ تخت (افست) و چاپ بالشتکی (تامپو).

در چاپ غیر مستقیم به شیوه افست، برای چاپ از روی اصل خبر، نیاز به تهیه یک فیلم داریم. این فیلم نگاتیو (منفی) و ناخواناست. از روی این فیلم، یک فیلم پوزیتیو که ژلاتین ناخواناست تهیه و روی پلیت (زینک) کپی می‌شود. در چاپ، تصویر زینک به عامل واسطه‌ای سیلندر الاستیک منتقل می‌شود. این تصویر ناخواناست. سپس، سطح چاپشونده (کاغذ) تصویر را از سیلندر الاستیک به صورت خوانا دریافت می‌کند.

در روش غیر مستقیم (به شیوه افست)، چاپ تخت مهمترین روش چاپی است. در این روش، فرم چاپی کاملاً صاف به نظر می‌رسد که به همین دلیل چاپ صاف را چاپ تخت نامیده‌اند. در چاپ افست، معمولاً آب و مرکب با هم به روی فرم زینک می‌آیند، لذا اساس چاپ افست بر پایه عدم تداخل آب و مرکب است. مهمترین ویژگی چاپ افست وجود عامل واسطه‌ای به نام سیلندر الاستیک است. به همین دلیل، فرم چاپ به صورت خوانا کپی می‌شود.

روش‌های چاپی که در این طبقه‌بندی جزء چاپ‌های غیر مستقیم محسوب می‌شوند، عبارتند از:

1. چاپ تخت
   الف) چاپ افست
   ب) چاپ سنگی (لیتوگرافی)
   پ) چاپ نوری
2. چاپ دیجیتال : در این سیستم، متن و تصویر مستقیماً از کامپیوتر و از بخش طراحی به دستگاه چاپ ارسال شده و در خود دستگاه زینک مورد نیاز بدون نیاز به پروسسور جداگانه به روی زینک چاپی منتقل می‌شود. در این روش، معمولاً از جوهرهای الکترونیکی استفاده می‌شود که مستقیماً روی سطح چاپشونده (کاغذ) نشسته و به صورت خوانا چاپ می‌شوند. این روش، سرعت چاپ بالاتری نسبت به روش‌های چاپ غیر مستقیم دارد و به دلیل عدم نیاز به تهیه فرم چاپی، هزینه کمتری نیز دارد
3. چاپ بالشتکی : با این روش چاپی میتوان روی هر ماده و با هر شکلی (سطوح تخت تا سطوح نامنظم و غیر هندسی) چاپ کرد. مواد چاپ شونده میتواند اشیای مختلف مانند انواع هدایای تبلیغاتی،  خودکار تبلیغاتی، فندک، لوازم منزل و آشپزخانه، لیوان تبلیغاتی، لوازم صوتی و تصویری، مانند نوار کاست و… باشد. چاپ بالشتکی کاربرد گستردهای در چاپ اشیای قطعات مصرفی و صنعتی دارد.
4. فرایند چاپ : ابتدا کلیشهای از روی طرح اصلی تهیه میشود. حروف و تصاویر روی کلیشه حکاکی و گود میشوند. در ادامه مرکب توسط تیغه روی کلیشه منتقل شده و نقاط دارای تصویر یا متن مرکب دار میشود.  سپس بالشتک (پد) سیلیکونی با فشار کنترل شده، روی کلیشه فشرده و به این ترتیب کلیشه به روی بالشتک منتقل میشود. در مرحله بعد بالشتک به روی سطح چاپ شونده حرکت کرده و تصویر را روی آن منتقل میکند. کلیشه چاپی از جنس پلیمر و یا استیل ساخته میشود.

چاپ غیر تماسی